Lala Mustafa Pasa

 

مسجد لالا مصطفی پاشا که پیش‌‌تر ها کلیسای جامع سنت‌ نیکولاس و بعدها به عنوان مسجد ایاصوفیه فاماگوستا بزرگترین ساختمان قرون وسطایی در این شهرو بعنوان یکی از چشمگیرترین ساختمان‌های باقی مانده در خاور نزدیک است که با معماری گوتیک در دوره لوزینیان ساخته شده و به سنت نیکولاس تقدیم شده است. سلسله لوزینیان بعنوان پادشاهان قبرس بین سال‌های ۱۱۹۲ و ۱۴۸۹ سلطنت کردند و آخرین طرح معماری فرانسوی با پشیرفت معماری گوتیک را با خود به ارمغان آوردند. کلیسای جامع احتمالا توسط ژان لانگلوا فرانسوی طراحی شده و گمان می رود بر روی ویرانه‌های کلیسای قبلی ساخته شده و در سال ۱۳۲۸ تقدیس شده است.

این ساختمان دارای سه دروازه، برج های دوقلو در راهروها و سقفی مسطح است که نمونه معماری صلیبی است و برخی اعضای سلطنتی از جمله آخرین فرمانرواهای لوزینیان در این محل دفن شده‌اند. نمای کلیسای جامع از سنگ عسلی رنگ ساخته شده که هنگام بیرون آمدن از خیابان‌های باریک فاماگوستا، منظره‌ای چشمگیر ایجاد می‌کند. این بنا دارای سه ایوان کم عمق در ضلع غربی است که مرکز آنها از بقیه پهن‌تر است و گمان می‌رود

پایه ستون در بالای هر یک به احتمال زیاد برای مجسمه های سنگی مقدسین کتاب مقدس، مانند مجسمه های کلیسای نوتردام در پاریس ساخته شده است. این سبک معماری مذهبی به «دوره تزئینی» معروف بود. فضای داخلی کلیسای جامع با طول پنجاه متر و عرض نزدیک به بیست متر از سادگی دلپذیری برخوردار است. در هر طرف شش ستون وجود دارد که طاق را نگه می دارند. دیوارها، از جمله سنگ کاری، با هم تمیز شدند. این بنا که عرضی ندارد دارای یک شبستان با دو راهروی جانبی و یک اپید سه گانه است که در آن لوزینیان به عنوان پادشاهان قبرس تاج گذاری کردند. 

 قسمت های بالایی دو برج کلیسای جامع به شدت تحت تأثیر زلزله قرار گرفته و در جریان فتح عثمانی‌ها نیز آسیب‌های زیادی دید. زمانی که قبرس تحت کنترل عثمانی‌ها درآمد کلیسای جامع با افزودن محراب و مناره به مسجد تبدیل شد و به نام مسجد فاماگوستا ایاصوفیه نامگذاری شد. در چهارچوب احکام اسلامی تمام تصاویر انسان داخل مسجد حذف و نقاشی های دیوارها با گچ پوشانده شده‌اند. با اینکه معماری آن کاملا دست‌نخورده باقی مانده و از آنجایی که بعنوان مسجد استفاده می‌شد از الحاقات و بازسازی‌های قرن نوزده بیشتر کلیساهای اروپایی در امان ماند و همچنان نمونه نادری از معماری ناب گوتیک است. 

نام این مسجد در سال ۱۹۵۴ به نام مسجد لالامصطفی پاشا، نام وزیر بزرگ امپراتوری عثمانی نامگذاری شد. در حیاط کلیسا، درخت باستانی فیکوس‌سایکوموروس قدیمی‌ترین درخت زنده در جزیره قبرس وجود دارد.